این انتقادها که درون ساختار دولت به تذکر تعبیر میشود، نگرانیهایی را نسبت به ایجاد اخلال در نظام بانکی موجب شده است. بانک مرکزی نه تنها به سنت انتشار ناقص گزارشهای رسمی از اوضاع اقتصادی وفادار مانده، بلکه در اجرای وظیفه نظارتی خود برای رصد عملکرد بانکها با دشواریهای زیادی مواجه شده است و صدور بخشنامهها و دستورالعملها و گاه تذکر به مدیران بانکها نشان میدهد که تیغ نظارتی بانک مرکزی دیگر برش لازم را ندارد.
مرد اول ساختمان فیروزهای خیابان میرداماد، محمود بهمنی در مقام رئیسکل بانک مرکزی تنها به سیاستهای توصیهای دل بسته و از مدیران بانکها میخواهد بیش از منابع شان وام ندهند. وزیر اقتصاد هم البته از تذکر به مدیران بانکهای دولتی خبر میدهد که نسبت سپرده به تسهیلات را حفظ کنند. ماجرا چیست؟
بسته نظارتی بانک مرکزی کارایی ندارد
به گزارش همشهری هرچند بانک مرکزی در 3 سال اخیر تلاش کرده است تا با تدوین و ابلاغ بسته پولی و نظارتی آنهم با هدایت کمیسیون اقتصادی دولت راه را بر انحراف بانکها ببندد اما بهنظر میرسد بانکها در اثر فقدان کارایی بسته پولی و نظارتی از یک سو و ضعف نظارتی بانک مرکزی از سوی دیگر به راحتی هم بانک مرکزی را دور میزنند و هم در پرداخت تسهیلات به مردم، با اعمال شرایط خاص مانع ایجاد میکنند. تازهترین پدیده ناگوار در نظام بانکی به اعطای تسهیلات در ازای سپردهگذاری بر میگردد که مسئولان نظارتی بانک مرکزی به جای اتخاذ شیوه مناسب تنها به اظهارنظر و هشدارهای لفظی اکتفا کردهاند. رویکرد اعطای تسهیلات به شرط سپردهگذاری در شرایطی از سوی برخی بانکها رایج شده است که با قانون مقررات بانکداری بدون ربا و عقود اسلامی مغایرت دارد.
توصیه آقای رئیسکل و وزیر اقتصاد
11آبان ماه رئیسکل بانک مرکزی با اشاره به تکمیل ظرفیت وامدهی بانکها از مدیران بانکها خواست با ایجاد سقفهای اعتباری برای مشتریان خود، نظارت دقیق بر روند تسهیلاتدهی داشته باشند و با بهکارگیری تمام تلاش خود برای وصول مطالبات معوق، شرایط را برای فعالیت هرچه مؤثرتر در عرصه کلان اقتصادی فراهم کنند. محمود بهمنی گفته بود که ظرفیت بانکها در بخش تسهیلاتدهی پرشده و بهتر است بانکها متناسب با منابع خود وام بدهند و از این حد تجاوز نکنند.چند روز پیش هم وزیر اقتصاد در مقام رئیس مجمع عمومی بانکهای دولتی از تذکر به بانکهای دولتی درباره رعایت نسبت مصارف به منابع خبر داد.شمس الدین حسینی با اعلام اینکه نسبت تسهیلات به سپردهها از مرز 117 درصد گذشته است، اظهار کرد: بانک مرکزی باید نظارتهای لازم را در این باره انجام بدهد.
خوشحسابها محبوبترند!
اما ورای عدمرعایت نسبت سپردهها به تسهیلات و نیز مشروط شدن پرداخت تسهیلات به سپردهگذاری از سوی برخی بانکهای دولتی و خصوصی بهویژه بانکهای دولتی تازه خصوصی شده، در ماههای اخیر پدیده نادری هم در شبکه بانکی رایج شده است.
به گزارش خبرنگار همشهری، برخی بانکها مزیتهای ویژهای برای مشتریان خوش حساب خود درنظر گرفتهاند و نه تنها نرخ سود بیشتری برای سپردههای این مشتریان پیشبینی کردهاند بلکه وعده پرداخت آسان تسهیلات به مشتریان خوشحساب را در دستور کار قرار دادهاند.
بخشنامه جدید؛ نحوه تخفیف به خوشحسابها افشا شود
بانک مرکزی از مدیران بانکها خواست تا نحوه اعمال تخفیف عقود اسلامی برای مشتریان خوشحساب خود را افشا کنند. البته در بخشنامه بانک مرکزی آمده است از آنجا که اعمال برخی سیاستهای تشویقی برای مشتریان خوشحساب بانک، میتواند ابزاری سودمند برای تسویه بدهیهای تسهیلاتگیرندگان، بازپرداخت بموقع اقساط و در نتیجه کمک به مدیریت مؤثر منابع بانک باشد، این ابزارها زمانی اثربخش خواهد بود که مشتریان بانکی به سازوکار اجرایی آن در بانکها درخصوص هر یک از عقود مشمول تخفیفات فوقالذکر، آگاهی و اشراف کامل داشته باشند.